5 stycznia 1919 r. Zburzenie pomnika Germanii

Zniszczenie pomnika Germanii

5 stycznia 1919 r. powstańcy wielkopolscy z Kłecka, Jarocina, Wągrowca i Poznania zniszczyli symbol panowania germańskiego w Nakle nad Notecią – pomnik Germanii.

Pomnik Germanii na rynku w Nakle nad Notecią powstał po zwycięskiej wojnie Prus z Francją w latach 1870-1871 r. Klęska Francji oznaczała wzrost hegemonii Niemiec (państwa niemieckie zostały zjednoczone po tej wojnie, pod przywództwem władcy Prus). Dla sprawy odrodzenia Polski był to dramat, gdyż Francja była jedynym państwem zainteresowanym odbudową Polski i posiadającym do 1870 r. odpowiednie wpływy, aby wspierać dążenia Polaków. Na pomniku uwieczniono nazwiska mieszkańców Nakła i okolic, którzy polegli w wojnie 1870-1871 r. Była to postać kobiety na cokole, trzymająca w lewej dłoni sztandar, a w prawej wieniec zwycięstwa.

1 stycznia 1919 r. władzę w Nakle przejęli polscy obywatele, ale wpływy niemieckie były nadal silne (ok 40% ludności Nakła stanowili Niemcy). Późnym wieczorem 4 stycznia do Nakła przybyły ochotnicze oddziały powstańcze z: Kłecka, Jarocina Wągrowca oraz pluton artylerii z Poznania. Dla przybyłych do Nakła powstańców stosunki panujące w Nakle były dużym zaskoczeniem. Zdumieni byli wiszącą na dworcu niemiecką flagą. Szybko ją zlikwidowali. - Na dworcu wisiał sztandar niemiecki. Nasi zdarli czarny pas i sztandar biało-czerwony z powrotem wciągnęli na maszt dworcowy - wspominał Jan Maćkowiak z jarocińskiej kompanii. Jeszcze bardziej zaskoczył ich widok Germanii na rynku. - Stała udekorowana girlandami – podkreślił Jan Dymny z kompani jarocińskiej. Rankiem 5 stycznia przybysze z głębi Wielkopolski postanowili zniszczyć symbol germanizmu. Decyzję o zburzeniu pomnika ciekawie uzasadnił jeden z powstańców z Jarocina, Jan Klimek: - Przechodząc przez Rynek miasta, w głębokim poważaniu uchylając żołnierskie czapki, mijaliśmy pomnik przedstawiający w naszym mniemaniu jakiegoś świętego, pięknie ubrany w kwiaty i wieńce. Na drugi dzień z przykrością stwierdziliśmy, że to nie żaden pomnik ze świętym, ale posąg Germanii. Nastąpiło wśród żołnierzy wielkie oburzenie i dumny symbol germańskiej buty legł w gruzach pod ciosami młotów żołnierzy i marynarzy polskich”. Nie było łatwo rozbić monument, ale powstańcy zawzięli się, jak podkreśla Klimek: - Zabraliśmy się do roboty, aby usunąć [pomnik], lecz dopiero artylerzyści przynieśli łańcuch i owiązali za szyję i Germania zwalona [została] na bruk.