Projekt „Makieta Nakła na 720-lecie nadania praw miastu” 2019 r.

W lutym 2019 r. w Muzeum Ziemi Krajeńskiej rozpoczęliśmy działania, które były jednym z elementów obchodów 720-lecia nadania praw miejskich Nakłu nad Notecią. Do współpracy zaprosiliśmy osoby, które regularnie uczestniczyły w prowadzonych przez nas warsztatach ceramicznych, tworząc w ten sposób Koło Nakielskich Ceramików. Wraz z członkami koła rozpoczęliśmy projekt „Makieta Nakła na 720-lecie nadania praw miastu”. Zajęcia prowadzone przez pracownika muzeum - Pana Krzysztofa Kamila Przygodę odbywały się co dwa tygodnie w budynku muzeum. Celem projektu było wykonanie makiety prezentującej fragment miasta położony nad Notecią w I połowie XX wieku. Dzięki modelowi można zobaczyć w formie przestrzennej jak kiedyś wyglądało to miejsce i jak wielkim przeobrażeniom uległo. Makietę po raz pierwszy zaprezentowaliśmy na Jarmarku św. Wawrzyńca (2 czerwca 2019 r.),

Pierwszym problemem podczas pracy nad makietą był wybór jaką część miasta miała obejmować. Ostatecznie wybraliśmy tereny położone nad Notecią, czyli okolice starego mostu zniszczonego w 1930 roku. Ta część miasta uległa największym przekształceniom. Z istniejącej tu niegdyś zabudowy pozostało wyłącznie kilka budynków, które zresztą po licznych przebudowach uległy tak wielkim przekształceniom, że po porównaniu z archiwalnymi fotografiami trudno uwierzyć że kiedyś wyglądały inaczej. Do odtworzenia nieistniejącej zabudowy posłużyły archiwalne zdjęcia ze zbiorów muzeum. Prace zakładały wylepienie z gliny domków, barek, tratw, mostu, a także drzew i innych roślin, a także wykonanie stabilnej podstawy z blatu sklejkowego, specjalnej pianki i zaprawy. Kolejnym problemem okazało się czy zastosować różne kolory czy też ograniczyć barwę. Ostatecznie wybraliśmy naturalny kolor gliny dla elementów ceramicznych oraz ciemny brąz na podłoże. Rzekę pomalowaliśmy na niebiesko.

Najważniejszą częścią makiety jest przede wszystkim Noteć. Niegdyś rozlewająca się pod miastem trzema korytami została ostatecznie uregulowana przez władze Pruskie. Dzięki budowie Kanału Bydgoskiego rzeka, a z nią i Nakło, stała się częścią bardzo ważnego szlaku komunikacyjnego na trasie Berlin – Bydgoszcz – Gdańsk – Królewiec. Kursujące drogą wodną  barki oraz inne jednostki często zatrzymywały się w naszym mieście. Najwięcej można było ich zobaczyć zimą, kiedy cumowały przy obu brzegach oczekując na wiosenne roztopy. Transport rzeczny wymusił budowę budynków magazynowych, ale także lokali które zapewniły by obsługę szyprom i flisakom. W związku z tym nad Notecią powstawały magazyny, najczęściej spichlerze z tzw. muru pruskiego, a także restauracje, zajazdy, karczmy. Karczmę prowadził miedzy innymi Edwar Fizke w niewielki budyneczku przy ul. Hallera dziś potocznie nazywanym „chatą szypra” (jest to zarazem jeden z najstarszych budynków w mieście). Po drugiej stronie ulicy stał zajazd Nezte. Kupił go Wacław Synoradzki, który prowadził w nim restaurację do 1945 roku. Na Zanoteciu (po stronie zachodniej) restaurację prowadził Gustaw Haupt. Działały przy niej Stare Łazienki. Przy ujściu Śleski do Noteci istniał basen portowy Inspekcji Dróg Wodnych. Dokonywano w nim drobnych napraw, ale cumowały tutaj również bagry (łodzie służące do pogłębiania rzeki). Wejście do portu było możliwe dopiero po podniesieniu zwodzonego mostu dla pieszych. Przy małym porcie stał hangar klubu wioślarskiego oraz kuźnia. Natomiast przy moście stał budynek Inspekcji Drogi Wodnej. Po drugiej stronie Noteci przy moście stał budynek mieszkalny rodziny Wardzińskich.

Dziś ta część miasta nie prezentuję się najlepiej, nie mniej wierzymy, że zacznie się zmieniać na lepsze.

Wszystkim osobą biorącym udział w projekcie pragniemy serdecznie podziękować. Jednocześnie informujemy, że to nie koniec prac nad makietą naszego miasta.