W zdrowym ciele zdrowy duch. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Nakle nad Notecią 

11 listopada 2020 r. z okazji Narodowego Święta Niepodległości, dzień przed świętem zamontowaliśmy nową wystawę plenerową na Rynku. „W zdrowem ciele zdrowy duch” to wystawa poświęcona Towarzystwu Gimnastycznym „Sokół”.

Fragment tekstu z wystawy:

"Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” jest najstarszą organizacją tego typu w Polsce. Pierwsze gniazdo powstało 7 lutego 1867 r. we Lwowie. Nieprzypadkowo Galicja stała się macierzą dla ruchu sokolego. W zaborze austriackim Polacy cieszyli się stosunkowo największą wolnością. Przez 17 lat lwowskie gniazdo działało jako jedyne. Jako zadanie postawiło sobie przede wszystkim propagowanie kultury fizycznej (zwłaszcza szermierki, lekkiej atletyki i gimnastyki), niemniej, sokoli zawsze dbali o szerzenie wśród swych członków  wartości patriotycznych: Celem Towarzystwa jest podniesienie dzielności fizycznej społeczeństwa polskiego oraz wyrobienie w nim karności, spójności i ofiarności, odpowiedzialności za swe czyny… Hasłem przewodnim towarzystwa stała się maksyma Juwenalisa W zdrowem ciele zdrowy duch! Jako że w warunkach zaborowych nie można się było posługiwać wizerunkiem orła, zdecydowano się za symbol organizacji wybrać sokoła ze sztangą w szponach. 

Po 1884 r. było już 800 członków „Sokoła”, zaczęły też powstawać gniazda w innych zaborach, aby podkreślić związki między nimi ujednolicono strój galowy. Przypominał on mundur: spodnie wsunięte w wysokie oficerskie buty, klamra paska z inicjałem, karmazynowa koszula ze stojącym kołnierzykiem spiętym zapinką z wizerunkiem sokoła. Do tego kurta i noszona na lewym ramieniu czamara z rabatami oraz czapka rogatywka z sokolim piórem. Pierwsze gniazdo sokoła w zaborze pruskim powstało w 1884 r. w Inowrocławiu. Następne założono w Poznaniu i Bydgoszczy – w 1886 r. W 1895 r. organizacja na obszarze zaboru pruskiego uległa scaleniu przekształcając się w Związek Sokołów Polskich 
w Niemczech. 

25 III 1896 r. założono gniazdo „Sokoła” w Nakle nad Notecią. Inicjatorami  jego powstania  byli Józef Cichy, Wiktor Dettloff, Marian Kowalski, Ksawery Pieczyński, Jakub Zygmanowski oraz oddelegowany z bydgoskiego Sokoła Kazimierz Gonczerzewicz. Dwa lata po powstaniu nasze gniazdo miało już 53 członków. Swoją działalnością na dobre wpisali się w obraz miasta. Uczestniczyli we wszystkich uroczystościach, podkreślając siłę ducha, zaangażowanie i patriotyczną postawę druhów – sokołów. Skutkowało to szykanami ze strony władz pruskich, które choć nigdy nie posunęły się do zdelegalizowania sokolstwa jako całości, to starały się zamykać poszczególne gniazda, rekwirować sprzęty sportowe czy nakładać na członków organizacji kary finansowe.

Sokoli nakielscy spotykali się w hotelu Kaiserhof mieszczącym się przy dzisiejszej ulicy Dąbrowskiego. Na jednej z hotelowych sal organizowano część ćwiczeń fizycznych, lecz nie tylko. Druhowie angażowali się także w działalność kulturalną i charytatywną. Przykładem może być przedstawienie Stary wiarus i jego Huzar wystawione w marcu 1910 r. z którego dochód przeznaczono na wsparcie nakielskiego kościoła. Podstawą działalności organizacji było jednak przede wszystkim propagowanie kultury fizycznej. Organizowano wszelkiego rodzaju turnieje, zawody i pokazy by przyciągnąć jak najliczniejsze grono zainteresowanych. Wsparciem w tych inicjatywach zawsze byli dla Nakielan sokoli bydgoscy i tak do historii nadnoteckiego grodu przeszły wspólne pokazy sportowe które odbyły się 12 lipca 1911 r. z okazji 25-lecia gniazda bydgoskiego. Szczególny entuzjazm budziło zawsze pojawienie się bydgoskich sokolic słynących z urody. Warto dodać, iż pod względem równouprawnienia płci „Sokół” był niezwykle otwartą i nowoczesną organizacją. Kobiety w swoje szeregi przyjmował już od 1885 r. , a od 1903 r. zaczęto formować oddzielne zastępy żeńskie (nakielskie sokolice doczekały się swojego oddziału dopiero w 1929 r.)".  

Teksty do wystawy opracowała Anna Sergot.

Opracowanie graficzne i skład wystawy wykonał Krzysztof Kmail Przygoda.